Huỳnh Xuân Sơn
Tôi
đã từng ngẩn ngơ khi nghe Tiếng Hạ của Tác giả Lý Viễn Giao cất lên dìu dặt. Và
rồi hôm nay tôi lại gặp và đắm say với chùm thơ Haiku về mùa hạ… Không
phải là âm thanh rộn ràng cất tiếng, mà là muôn màu của hạ khoe sắc,
qua Sắc Hạ:
Mấychùmphượngđỏ Thắp suốt mùa hè
Rơi
cùng tiếng ve
*
Cầubẩysắc Cơngiólắc Trôi theo mưa
*
Lối
bằng lăng
Nhuộmtímtrăng Giấc mơ ngày trước
*
Dưới
trời cao
Sángcùngsao Bầy đom đóm
*
Venbờhoanắng Dậpdìubướmtrắng Mùa xưa theo về (Lý
Viễn Giao)
Mùa
hạ có lẽ là mùa có nhiều màu sắc tươi đẹp nhất. Mỗi bài thơ mang đến một màu
sắc và sự gợi mở qua những ngắt ý gãy gọn khác nhau. Với thể thơ Haiku thì có
lẽ mỗi bài thơ tác giả muốn gửi gắm một thông điệp riêng qua nội dung những câu
thơ ngắn ấy. Chứ không chỉ là những gợi mở về màu sắc thông thường:
Sắc
Hạ đầu tiên khoe mình thật ấn tượng
Mấy
chùm phượng đỏ
Thắp
suốt mùa hè
Rơi cùng
tiếng ve
Hình ảnh
cụ thể làm lên sắc hạ ở bài thơ này chính là “mấy chùm phượng đỏ”. “Màu hoa như
màu máu con tim” ấy chính là màu sắc đầu tiên mà mỗi khi ai nhắc đến hè đều
nghĩ đến. Tác giả cũng không ngoại lệ. Ngắt ý thứ hai tác giả muốn nói “thắp
suốt mùa hè”. Vâng những chùm phượng đỏ ấy sẽ nở rực rỡ gần như suốt mùa hè.
Thắp suốt mùa hè? Phải chăng tác giả còn muốn gợi mở một sự việc gì đây? chứ
không hẳn chỉ nói về mấy chùm phượng đỏ kia. “Rơi cùng tiếng ve” Động từ Rơi
được đặt ở đầu câu nhằm gợi mở điều gì, với tiếng ve sẽ Nếu chỉ có vậy hẳn một
người làm thơ Haiku lâu năm như ông sẽ không dùng chữ mùa hè…bởi một trong
những yêu cầu nghiêm ngặt của thơ Haiku chính là quý ngữ…Mà một tác giả như ông
không thể không biết điều này. Với ngắt ý thứ ba tắt, sau khi đã ngân nga cùng
vũ khúc phượng hồng suốt cả mùa hè.
Hoa
phượng? Thắp suốt? rơi? Phải chăng những gợi mở ấy muốn dẫn dắt ta tới nhận
định Tất cả âm thanh, màu sắc của mùa hạ, dù có lung linh tươi đẹp, ngân nga suốt
tới đâu. Nhưng đến một thời khắc nhất định nó bắt buộc phải “rơi”. Bỗng nhiên
tôi liên tưởng tới cuộc sống con người cũng vậy, phấn đấu tạo dựng suốt cả đời
đến một lúc phải chia tay cõi tạm. Ta lại trở về số không tròn trĩnh, tất cả
thành hư không…
Sắc
Hạ thứ hai được tác giả viết chỉ với 9 từ cho ba ngắt ý
Cầu
bẩy sắc
Cơn gió lắc
Trôi
theo mưa
Hình ảnh
cụ thể là cây cầu vồng bẩy sắc. Vốn là hiện thân của sự tán sắc ánh sáng.
Cầu vồng lung linh sắc màu thường hiện trước cơn giông vào đầu mùa hạ, quý ngữ
thể hiện trong ngắt ý thứ nhất này. Nhưng ở câu thứ hai, cũng là ngắt ý thứ hai
cũng lại là hiện tượng thiên nhiên nữa “cơn gió lắc’. Trong cơn giông thì gió
gặp bất cứ thứ gì trên đường đi nó đều rung lắc thậm chí còn quật ngã nữa kìa.
Nhưng tất cả chẳng còn gì sau khi vào câu thứ ba “Trôi theo mưa”. Cùng là hiện
tượng thiên nhiên cùng xuất hiện trong một thời điểm, mỗi một ngắt ý có một màu
sắc và ý nghĩa riêng biệt..nhưng cuối cùng cũng như ở Sắc Hạ đầu tiên tất cả
chỉ một động từ “trôi” làm tan biến hết…Tất cả mọi vẻ đẹp, mọi níu kéo, mọi sự
cố gắng…chỉ một chữ “trôi” cuốn theo mưa hết . Một Sắc Hạ nữa khiến
người chiêm ngưỡng suy tư không kém đã qua.
Lối
bằng lăng
Nhuộm tím trăng
Giấc mơ ngày trước
Một Sắc
Tím đặc trưng của mùa Hạ đó là hoa bằng Lăng đã hiện diện. “Lối bằng Lăng..”
Một con đường toàn hoa bằng lăng, mang theo màu tím khi hè về, để rồi Ai kia có
cảm giác những cánh hoa tím ấy Nhuộm tím cả ánh trăng đêm hè! Ngắt ý thứ ba
“giấc mơ ngày trước”. Ngày trước cách nay bao lâu nhỉ? Thuở còn cắp sách tới
trường lối ấy bằng lăng đã tím? Hay khi trái tim biết rung những nhịp đập khác
thường khi cùng Ai đi về trên lối ấy? Tím hoa? hay bầu trời tím theo
nỗi nhớ, với ước mơ thời tuổi hồng, nhẹ nhàng như những cánh bằng lăng ngày
trước ấy? Để rồi hôm nay Hạ về. Mang theo sắc hoa màu tím trên lối xưa gợi bao
kỷ niệm dẫu đã xa có thể là rất xa…Biết là nhớ, biết là đã xa nhưng vẫn hoài
niệm. Và, những hoài niệm ấy, chẳng bao giờ có thể trở lại, bởi làm sao có thể
quay ngược được thời gian đây.
Một
Sắc Hạ trên lối xưa của những chùm bằng lăng nhuộm tím cả ánh trăng, dẫn ta đến
một sắc hạ của màn đêm thanh vắng:
Dưới
trời cao
Sáng cùng sao Bầy
đom đóm
“Dưới trời
cao” ngắt ý này ta có thể liên tưởng tới bầu trời cao xanh vời vợi ban ngày hay
đêm mùa hạ đều có cả. Một khoảng trời thênh thang mở ra theo sau nó là “Sáng cùng
sao” vậy là một đêm hạ trời trong veo, có thể cuối tháng và cũng có thể đầu
tháng khi ấy chị Hằng cùng chú Cuội đi chơi chưa về kịp. Bầu trời cao lồng lộng
với ngàn triệu vì sao. Nhưng Sáng cùng sao lại đi cùng ngắt ý thứ ba “Bầy đom
đóm”. Thì quả thật khó cưỡng lại được sự đắn đo về cách sắp đặt câu chữ cho ra
những gợi mở của tác giả…Nghĩ mãi rồi tôi cũng đã say Sắc Hạ này. Trăng đi
vắng… Sao sáng trên dải ngân hà lồng lộng kia cũng phải cùng với Bầy đom đóm
mang chút ánh sáng yếu ớt đi khoe đấy thôi! Đời người mỗi chúng ta trong xã hội
cũng vậy thôi, giàu nghèo, sang hèn, tốt xấu vẫn bên nhau đâu thể khác được.
Anh giâu, anh sang anh sống theo cách của người giàu người sang. Tôi nghèo tôi
cũng có cách sống của riêng mình vậy.
Và
rồi Sắc Hạ thứ năm cũng đã khoe sắc
Ven
bờ hoa nắng
Dập dìu bướm trắng
Mùa xưa theo về
“Ven
bờ hoa nắng” là địa điểm cụ thể nơi mà sắc hạ muốn khoe…Có thể là ven bờ ao, bờ
vùng, bờ thửa hay bờ đê của một làng quê Bắc bộ nào đó…Hoa nắng hình ảnh của
ánh nắng ban mai chiếu những tia nắng mềm mại xuống bờ cỏ…Cho ta cảm giác yên
binh, nhẹ nhàng, sau những sắc hạ gợi mở dẫn tới những con đường trắc trở, gập
gềnh. Ngắt ý thứ hai là hình ảnh “dập dìu bướm trắng”. Có thể là đàn bướm nhỏ
xinh bay lượn dập dìu, trên những lùm hoa cỏ dại ven bờ…Nhưng Bướm trắng dập
dìu cũng có thể là một dàn nữ sinh tha thướt những tà áo trắng buổi tan trường
chia tay về với Hạ.
Rồi
ngắt ý thứ ba dẫn ta đi “Mùa xưa theo về”. Vâng rất cám ơn gợi mở của ngắt ý
cuối cùng cho trọn vẹn một sắc hạ khiến trái tim người đọc nao nao nhớ về mùa
hạ năm nào chia tay thầy bạn, chia xa mái trường. Mỗi người có một ngã rẽ riêng
cho mình. Nhưng gần như tất cả mỗi chúng ta, khi bắt gặp những tà áo trắng
thướt tha không ai bảo ai đều thấy Tuổi hồng của mình trong những “mùa xưa”.
Cám
ơn tác giả Lý Viễn Giao với chùm thơ Sắc Hạ. Mang đến năm bông hoa nhiều màu về
mùa hạ. Mỗi một Sắc Hạ có một màu sắc riêng, nhưng chúng đều mang một thông
điệp cho cuộc sống của con người trong xã hội hôm nay. Với riêng cá nhân tôi
Sắc Hạ đã mở ra cho tôi rất nhiều cảm nhận …Tôi cảm được gì? Tôi hiểu được gì?
Tôi gửi hết vào bài viết này. Có thể tôi chưa thể lột tả cũng như cảm nhận được
hết những gì mà chùm thơ Haiku Sắc Hạ gợi mở, âu cũng đành bất lực…Mong tác giả
và bạn đọc lượng thứ và bỏ qua cho những điều nếu còn thiếu sót.